فیوز مینیاتوری
فیوز مینیاتوری
فیوز مینیاتوری چیست؟
فیوز مینیاتوری یا کلید مینیاتوری Miniature Circuit Breaker که اختصارا MCB نامگذاری شده است یکی از تجهیزات تابلو برق صنعتی و خانگی می باشد که وسایل الکتریکی خانگی و صنعتی را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار ( عبور جریان غیر مجاز ) محافظت می کند.
به عبارت ساده می توان گفت فیوز یک وسیله حفاظتی است که در تجهیزات و مدارات الکتریکی به کار برده می‌شود تا در مواقعی که جریانی بیشتر از حد انتظار از وسیله عبور می کند مدار قطع شود تا سایر تجهیزات آسیبی نبینند.
فیوز مینیاتوری از دو مکانیزم برای عملکرد خود استفاده می کند :
۱- عملکرد بیمتالی برای حفاظت اضافه بار
۲- عملکرد مغناطیسی جهت حفاظت از اتصال کوتاه.
بعبارت دیگر ، تشخیص جریان اضافه به عهده یک فلز (بیمتال) می باشد ( شماره ۵ ) که بوسیله عبور جریان مدت دار بیش از جریان نامی گرم شده و بر اثر خم شدن باعث عمل کنتاکت فیوز مینیاتوری شده و مدار را قطع میکند.
همچنین جریان اتصال کوتاه بوسیله سیم پیچ (شماره ۷ ) که دارای تعداد دور کم و قطر زیاد می باشد بصورت مغناطیسی تشخیص داده شده و فیوز مینیاتوری عمل می کند.
سایر المان های فیوز مینیاتوری
فیوز مینیاتوری از نظر کاربرد به تیپ های زیر دسته بندی می شود :
B روشنایی
C موتوری
D ترانسفورماتوری
K قدرت
Z بسیار حساس
فیوز مینیاتوری نوع B روشنایی (تندکار) :
کلید مینیاتوری نوع B عموما در مصارف خانگی و روشنایی کاربرد دارند. محدوده عملکرد برای بار زیاد آن ۱۳/۱ تا ۴۵/۱ برابر جریان نامی کلید مینیاتوری می‌باشد (براساس دمای محیط ۳۰ درجه سانتیگراد) این کلیدها در جریان اضافه بار بین ۳ تا ۵ برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و حساسیت مناسبی برای کاربردهای عادی خانگی دارند. این کلید به فیوز مینیاتوری تندکار نیز معروف است.
فیوز مینیاتوری نوع C موتوری (موتوری، کندکار) :
کلید مینیاتوری نوع C بیشتر کاربرد صنعتی دارند و در مسیر وسایل موتور دار شبیه کولر‌ها و پمپ‌ها، لباسشویی، ظرفشویی و .. نصب می‌گردد. محدوده عملکرد برای بار زیاد آن بین ۱۳/۱ تا ۱/۴۵ برابر جریان نامی کلید مینیاتوری می‌باشد این کلیدها در جریان اضافه بار بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و زمان قطعشان از تیپ B بیشتر است. این کلید به فیوز مینیاتوری کندکار نیز معروف است.
فیوز مینیاتوری نوع D ترانسفورماتوری (موتوری سخت) :
کلید مینیاتوری نوع D برای مصارف صنعتی خاص ( مانند مولد های اشعه ایکس X-Ray و یا ترانسفورماتورها ) استفاده می شوند و در مسیر وسایل موتوری با جریان راه‌اندازی بالا نصب می‌گردد. . محدوده عملکرد برای بار زیاد آن بین ۱۳/۱ تا ۴۵/۱ برابر جریان نامی کلید مینیاتوری می‌باشد . این کلیدها در جریان اضافه بار بین ۱۰ تا ۲۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می کنند و زمان قطع آن ها از تمامی تیپ ها بیشتر است.
فیوز مینیاتوری نوع K قدرت :
کلید مینیاتوری نوع K برای حفاظت در مدارات قدرت ، ترانسفورماتور و الکترو موتور ها استفاده می شوند. در این نوع از کلید مینیاتوری حد جریان برای قطع در موارد اضافه بار کمتر از سایر کلیدهاست و هنگام به وجود آمدن اضافه بار مدار را سریعتر قطع می کنند ولی در موارد اتصال کوتاه منحنی قطع این نوع کلید ها بین تیپ D و C می باشد.
فیوز مینیاتوری نوع Z بسیار حساس :
این نوع از کلید مینیاتوری هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود در یک مدت زمان خاص ( که از تمامی تیپ ها کمتر است ) طبق منحنی قطع ، فرمان قطع را صادر می کند. حساسیت این نوع از کلیدها ، هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال کوتاه از تمامی تیپ های دیگر بیشتر است و در صورت بروز خطا مدار را سریعتر قطع می کند. بنابر این کاربرد این نوع فیوز مینیاتوری در مدارات با حساسیت بالا می باشد.
زمان قطع این تیپ ها به ترتیب ( از سریعترین ) عبارت است از : Z و B و C و D