موتور ریپالسیونی
موتور ریپالسیونی
نام این موتور شاید چندان با مسما نباشد ، ولی این نامی است که از سالیان دراز به این موتور داده شده و تقریبا مورد قبول واقع شده است. قابلیت تنظیم سرعت در محدوده وسیع از ویژگی های این نوع موتور است. اساس کار این موتورها بر اساس دافعه ی مغناطیسی می باشد استاتور موتور های ریپالسیونی شبیه موتور القایی تکفاز است به عبارت دیگر سیم پیچ استاتور به جریان الکتریکی متناوب وصل می شود.
رتور این موتور شبیه موتور جریان مستقیم می باشد. پس می توان نتیجه گرفت که موتور ریپالسیونی هم شبیه موتور القایی و هم شبیه موتور DC است.
سیم پیچی استاتور به یک ولتاژ AC وصل می شود و دوسر سیم پیچ رتور که محور آن منطبق بر محور استاتور نیست از طریق دو جاروبک به بیرون هدایت شده و توسط سیم رابط اتصال کوتاه شده است . باتوجه به تزویج موجود بین دو سیم پیچی، می توان قبول کرد که نیرو محرکه ای در ثانویه (رتور) القا می شود و جریانی که تقریبا در فاز مخالف با سیم پیچی استاتور است در آن برقرار خواهد کرد. لذا گشتاور حاصل از عمل متقابل میدان های مغناطیسی ناشی از جریان های استاتور و رتور همواره در جهتی خواهد بود که میل دارد امتداد محورهای مغناطیسی دو سیم پیچ را با حفظ جهت بر هم منطبق کند. در موتور ریپالسیونی کنترل سرعت موتور نیز با زاویه a و توسط اهرم تعبیر شده بر روی موتور انجام می‌شود و همانند تنظیم گشتاور خواهد بود.
تفاوت موتور ریپالسیونی با موتور DC در چیست؟
در موتور های ریپالسیونی جاروبک ها در محل مالش با کموتاتور با یکدیگر وصل می شوند به عبارت دیگر جاروبک ها اتصال کوتاه شده اند.
تفاوت موتورهای ریپالسیونی و یونیورسال:
فرق اساسی بین این موتور و موتور یونیورسال، در این است که آرمیچر موتور یونیورسال نیز از منبع خارجی به صورت هدایت تغذیه می‌شود، در حالی که در موتور ریپالسیونی روتور به صورت القایی جریان دار می‌شود. جریان روتور، میدانی در امتداد محور جاروبک‌ها ایجاد می‌کند و محل استقرار جاروبک‌ها در این موتور قابل تنظیم است و در نتیجه امتداد میدان روتور با چرخاندن مجموعه جاروبک‌ها قابل تنظیم است.
موتور ریپالسیونی
این موتور ها در پمپ چاه های عمیق کاربرد دارند. در توان های ۱/۲ تا ۱۵ اسب بخار طراحی و ساخته می شوند.
مزایای موتور های ریپالسیونی :
۱- تغییرات وسیع در سرعت
۲- گشتاور راه اندازی زیاد
۳- جریان راه اندازی کم
معایب موتور های ریپالسیونی :
۱- سر صدای این موتور زیاد است
۲- تنظیم سرعت کم
۳- ضریب توان کم
۴- جرقه های کلکتور زیاد
۵- نیاز به تعمیر دوره ای کلکتور
۶- گشتاور در این موتور برابر است با:
T=Sin2a
طبق این رابطه
۱- اگر محور جاروبک در امتداد قطب ها باشد گشتاور وارده صفر می شود و موتور کار نمی کند.
۲- محور جاروبک ها بر قطب ها عمود باشد ولتاژ های القا شده در رتور اثر یکدیگر را خنثی می کند و هیچ ولتاژی در جاروبک ها وجود نخواهد داشت و در نتیجه هیچ جریانی در رتور القا نشده و گشتاور راه اندازی صفر می شود.
موتور در کدام حالت کار خواهد کرد؟
برای اینکه موتور ریپالسیونی بتواند دوران کند باید زاویه بین محور مغناطیسی استاتور و رتور ۲۰ تا ۳۰ درجه انخاب شود. طبق فرمول حداکثر تغییر زاویه جاروبک ۴۵ درجه است.
تغییر جهت چرخش :
برای معکوس نمودن چرخش در موتور ریپالسیونی کافیست که وضعیت جاروبک ها را به طرف مخالف صفحه خنثی تغییر وضعییت دهیم. صفحه خنثی صفحه ای است که در آن قطب اصلی وجود ندارد.